 |
| Kadim Şehir Kozan |
| Nurgül ÇÖLKESEN |
| 5285 defa okunmuş - 26 Haziran 2021 - Cumartesi 20:46 |
14 Haziran 2021 tarihinde Kozan ilçemize Doruk gazetesi imtiyaz sahibi, gazeteci Fatoş Tekbaş ile yapacağımız günlük turumuzda, aslında tarihi alanları ziyaret etmek birçok medeniyete tanıklık etmiş yerlerin birde bizim gözümüzden enerjisini almak amaçlı çıktık yola. Kozan Belediye Başkanı Sayın Kazım Özgan’ın, Mimar meslektaşım olması, bize Kozan’da yapacağımız tarihi alanların kendi gözümüzden keşfinde, bize yol göstermesi açısından oldukça önem arz eden bir konu idi. Zira üç dönemdir farklı partilerden de yeniden yeniden seçilmiş olan sayın başkanın, Kozan ilçesinde tarihi alanlardaki belediye imkanları ile imzasını gördüğümüzde de bu hakkını da teslim etmemiz gerekiyor idi.
Günlük gezi turumuz listesinde yer alan; gerek MS 2. yüzyıldan itibaren Anadolu'nun en önemli metropollerinden biri olan antik kentten ismini alan ve ovanın ortasında ada gibi yükselen tepe üzerindeki Anavarza Kalesi, gerek Kozan Kalesi gerekse tarihi Arıkan Konak yapıtları tarihe ışık tutarken, gelip geçen yöneticilerin ehil yönetim elleri ile de anlam kazanmakta.
Adana sınırları içerisinde yer alan Antik Kentler arasında sayabileceğimiz eserlere göz attığımızda Anavarza dahil 7 adet olduğu görülür. Bunlar;
* Comona Tufanbeyli/ Adana,
*Magarsa Karataş/Adana,
* Mallus Karataş/Adana,
*Misis Ceyhan/Adana,
*Sirkeli Höyüğü Ceyhan/Adana,
*Antiochia ad Pyramum Karataş/Adana
ANAVARZA KALESİ;
Adana Kozan’ın 28 km kuzeyinde, Sunbas çayının Ceyhan ile birleştiği yerin 8 km. kuzeyinde, 4 bin km2 üzerinde ada gibi yükselen bir tepe üzerinde inşaa edildiği görülmekte. Dilekkaya'da bulunan ve tarihte "yenilmez şehir" adıyla da tanınan Anavarza Antik Kenti, Helenistik, Roma, Bizans, Orta Çağ, Sasani, Arap, Ermeni ve Osmanlı medeniyetlerine yaptığı ev sahipliğiyle önemli kültür izleri barındırmakta.
KENT YAPILARI;
* Antik Kent Anavarza’da bulunan önemli kalıntılar arasında, 1500 metre uzunluğunda 20 burçlu sur duvarı, sütunlu yol, hamam ve kilise, tiyatro, amfiteatr, stadyum, suyolları, kaya mezarları, M.S. 3. yy.'a ait deniz tanrıçası Thetys mozaiği, Kilikya Bölgesi’ndeki tek örnek olan 3 girişli zafer takı ve ovanın ortasında bir ada gibi yükselen tepe üzerindeki Ortaçağ kalesi yer almakta.
* Kentin Roma İmparatorluk Devri öncesi tarihi hakkında hemen hemen hiçbir bilgi yoktur. Tarihçesi MÖ 19 yılına dayanan ve Roma İmparatorluğu'nun Doğu Akdeniz'deki en önemli ordugah merkezleri arasında yer alan antik kent, Anadolu'nun bilinen en büyüğü Efes'ten daha geniş yerleşkeye sahip konumda. * UNESCO Dünya Miras Listesinde Türkiye’den 18 adet eserin yer aldığı, Dünya Mirası Geçici Listesi'nde ise 85 tane varlığı bulunduğu bilgisi ile 2014'te geçici listeye alınan ve kalıcı listeye dahil edilmesi hedeflenen antik kent Anavarza, yerli ve yabancı ziyaretçilerini beklemekte
MEVCUT DURUMU;
* 2012 Yılında Turizm Bakanlığı izni ile Çukurova Üniversitesi bilimsel danışmanlığında yürütülen kazı çalışmaları devam etmekte.
*İlk çalışmalar, dünyanın tarihte en eski duble yolu olarak bilinen yolun (Tarihi kaynaklara göre MS 4. yüzyılda nüfusu 100 bine kadar çıkmış Anavarza'da bulunan, anıtsal kapıdan başlayan 34 metre genişliğinde, 2 bin 700 metre uzunluğundaki çift şeritli sütunlu yol) açılmasıyla ilgili başlamış. Daha sonra antik kentin sur duvarlarının restorasyon projeleri hazırlanarak, en kısa sürede onarıma başlanacağı söylenenler arasında.
*Anavarza’nın UNESCO Dünya Miras Kalıcı Listesi'ne dahil edilmesi için Adana Valiliği girişimi, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın desteğiyle "Alan Yönetim Planı" oluşturmak için çalışmalara başlandığı alınan bilgiler arasında. Planın en kısa sürede hayata geçirilerek, UNESCO’ya daimi listeye girmesi için başvuruda bulunulması halinde, daimi listeye dahil edileceğinden UNESCO tarafından da destek görecek olup, tarihi kale böylelikle kamuoyuna daha iyi tanıtılacak bir duruma gelecektir.
* Gözlemimizde mevcut hali ile aslında tanıtıma ihtiyaç duyulmayacak olan kalenin; turistik anlamda ulaşım, terk edilmişlik ve gözden ırak konumu yaşanan ve yaşanmış olan tarihin bağlantılarının ülkemizde göz ardı edildiği hissini bir kez daha yaşatmakta. Umarız içerisinde yayılmak için büyükbaş hayvanların yol olarak kullanıldığı Antik Kent; yapılacak olan duble yolları, sosyal ihtiyaçların karşılandığı alanlar ile tanıtım ofislerinin hizmet verdiği ve Anavarza’yı turizme arz etme anlamında ki konuma ulaşacaktır.
KOZAN KALESİ;
Kozan ilçe merkezinde yer alan tarihi ‘’Kozan Kalesi’’ gezimizde 2.durağımızdı. Kentin yüksek bir platosu üzerinde, kalker türü kayaçtan oluşmuş oldukça dik ve 400 metre rakımlı tepede kurulan yerleşimde ki kalenin çevresi 6 km uzunluğundadır. Kele eteği ilçenin yerleşim alanı konumundadır. "Amfi tiyatro" şeklinde inşa edilmiş ilk olarak Asurlular tarafından inşa edilmiş, MÖ 1800'lü yıllarda Hititlerin egemenliğinde olan şehir, sonra sırayla Lidya, Asur, Pers, Seleukos, Roma, Bizans, Arap, Ermeni ve Türk hakimiyetine geçmiştir.
Çeşitli kaynaklarda Asurlular tarafından yapıldığı ve el değiştirdiği belirtin kale Asurluların Kozan’da kısa hakimiyeti göz önüne alındığında daha sonra 700 yıla yakın bir süre bölgeye hâkim olan Hititlerin bu kaleyi yapmış olabileceği düşünülebilir.
Yörenin en eski kalelerinden biri olan Kozan Kalesi, "Dağ kaleleri" zincirinin dördüncü halkasını teşkil etmektedir. (Anavarza, Karasis, Andıl ve Kozan Kaleleri).
KENT YAPILARI;
Kalenin, iki grup halinde inşa edilmiş 44 kule ve burcu bulunmaktadır. Güney kesimindeki tepede bir iç kale (Ahmedek) vardır. Kalede 20-30 basamak merdivenle inilen mahzenler ve gizli yollar mevcuttur. İç kale de dahil altı bölümden oluşmaktadır. Bütün bölümleri birbirine bağlayan kapılar vardır. Kalenin su ihtiyacı ise, büyük su sarnıçları sayesinde karşılanmakta idi.
Kozan Kalesinden Anavarza, Karasis ve Andıl Kaleleri de görülmektedir. Ziyaret ettiğimiz gündeki gibi berrak havada Akdeniz'in de uzak perspektif olarak görülebileceği konumu da kaleye farklı bir önem kazandırmakta.
Yörenin en eski kalelerinden biri olan Kozan Kalesi, "Dağ kaleleri" zincirinin dördüncü halkasını teşkil etmektedir. Kalenin, iki grup halinde inşa edilmiş 44 kule ve burcu bulunmaktadır. Güney kesimindeki tepede bir iç kale (Ahmedek) vardır. Kalede 20-30 basamak merdivenle inilen mahzenler ve gizli yollar mevcut tur. İç kale de dahil altı bölümden oluşmaktadır. Bütün bölümleri birbirine bağlayan kapılar vardır. Kalenin su ihtiyacı ise, büyük su sarnıçları sayesinde karşılanmakta idi.
MEVCUT KONUMU;
Dolaşım anında gözlemlediğimiz Arnavut kaldırımı yolları, kaleye ulaşana kadar çeşitli ağaçların gölgelerinin arasında mesire yerleri, seyir terasları ile yeşillikler arasında ulaşım yoları, kaleye en yakın yerde ise park yeri, wc restoran gibi sosyal donatı alanlarını görmek… Park ettikten sonra tahta merdivenlerden yukarı çıkmaya başlıyorsunuz ve ulaştığınız alanda ki kafede Kozan manzarası eşliğinde Menengiç kahvesi içmeden Kozan geziniz tamamlanmaz diyelim…
Kozan Belediyesi tarafından kale eteklerinde yapılan çevre düzenleme çalışmaları ile kale şimdi vatandaşların yoğun olarak gittiği sosyal mekânlardan biri konumunda. Bu başarılı belediyecilik örneğini gerek mimar olarak gerekse yerel basın olarak yerinde görüp takdir etmemek olası değil.
Çukurova’nın bereketli topraklarını ve Kozan ilçesini tarihten günümüze seyredebileceğiniz bu kale bir gezi önerimizdir derken emeği olan herkese teşekkürlerimiz ile …
HURMALI KONAK
‘’Hurmalı Konağı’’ Roma döneminden günümüze yansıyan tarihi bir doku. Kozan ilçenin merkezinde konumlu. Eğitim uzmanı Amir Akdağ tarafından satın alınarak aslına uygun şekilde 3 yılda restore ettirilmiş ve 2018 yılında hizmete açılan Konak kent turizmine kazandırılmış. Burası 1903 yılında Muhtıracı efendi tarafından yaptırılmış.
YAPININ DURUMU
Hurmalı Konak hakkında edindiğimiz bilgilere göre binanın tamamı kesme taştan yapılmış. Tipik Kozan mimari yapısına aykırı. Karnıyarık modeli olan bir yapı tarzı. Konak daha sonra yapılan ekleme ile terasla Kozan mimarisine benzetilmiş. 1903 yılında yapıldıktan sonra bina sahipleri 15 yıl burada oturduğunu ardından ‘’Arıkan Konağı’na geçildiği biliniyor”
Butik otel konseptli konak 9 odadan oluşmakta ve 25 kişiyi ağırlama kapasiteli. Halen restaurant ve kafe olarak kısımları ile de hizmet veren konak 500 m2 lik alanda aynı anda 150 kişiye hizmet verecek kapasitede.
Hurmalı Konakta takvim kapısı, mahzen, taş işçiliği, asırları aşan koruma altındaki zeytin ağacı ve hurma ağacı ziyaretçilerden büyük beğeni toplamakta. Hurmalı Konakta yer alan mahzen, takvim, sarnıç ve şimdi restorasyon ile turizme kazandırılan konak bahçesindeki koruma altındaki tescilli hurma ve zeytin ağacı ile de ziyaretçilerden beğeni topluyor.
Restorasyonu ile tarihe ışık tutan yapıda yer alan mutfak ve bekleme bölümü, konağın restorasyon’dan önceki döneminde ahır olarak kullanılmakta iken, şimdilerde kapılarını geçmişe ayna tutmak için açıyor.
"Kapı işlemesi ve mimarisi özel olduğunu için gelin ve damatların da tarihi kapıya ve konağa çok sık fotoğraf için geldiğini belirtilmiştir.
Önümüzdeki dönemlerde restorasyon bekleyen diğer tarihi konakların da turizme kazandırılacağı düşüncesi ile bu yayınlarımızın da etkili olacağına inanıyorum.”
 Adana Kozan Arıkan Konağı (Yaverin Konağı)
Kozan'da yaklaşık 150 yıllık olduğu belirtilen tarihi; ‘Yaverin Konağı’, Kazım Özgan döneminde restorasyonu tamamlandı.
Konak Kozan Kelesi eteklerinde bulunuyor. ek odalarla genişletildi.
Konağın yaklaşık 150 yıl önce yaptırıldığını ve tipik Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşımakta olup, Kurtuluş Savaşı yıllarında ise karargâh olarak kullanıldığı bilinmekte. İlçede çok sayıda tarihi konak bulunmakta, ancak çoğunun atıl durumdadır. Konuyla ilgili Belediye Başkanı Kazım Özgan,: “Turizmden yeterli payı alamayan ilçemizde, turizm alanındaki girişimcilere öncülük etmek amacıyla, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan alınan izinin ardından, konağın butik otel olarak düzenlenmesi için çalışma başlattık. İstanbul Teknik Üniversitesi’nden uzmanların öncülük ettiği çalışma ile restorasyonu kısa sürede tamamladık. Konak lokanta olarak da hizmet verecek. Bundan sonraki beklentimiz ise turizm yatırımcılarından. İlçede Yaverin Konağı gibi 10-15 adet konak bu girişimcileri bekliyor.” Diye konuşmuş.
Konağın butik otel yapım çalışmaları sırasında ahşap bölümlerin çoğu kısmının değiştirilmiş. Konağın avlu kısmının ön bahçesine 3 oda, arka bahçeye 8 oda ek yapılmış. Başkanımız, “Bu ekler konağın yapısına özgün olarak gerçekleştirildi. Restore sonucunda 32 yatak kapasiteli şirin bir butik otel Kozan´a kazandırıldı” diye konuştu.
Konağın ikinci katında bir oda “Kozan Evi”, 2 oda da “Şark Odası” şeklinde, yöresel olarak sergi amaçlı hazırlanmış.
KOZAN DAĞILCAK MESİRE ALANI
Kozan günlük gezimizde kaleler ve konak ziyaretlerinden sonra gerek dinlenmek ve gerekse ihtiyaç molası olarak ilçenin kuzeyinde yer alan ve Tabiat Parkı statüsünde yer alan ‘’Dağılcak Mesire Alanı’’na doğru çevirdik istikametimizi.
Yazın sıcağından bunalan yöre halkının Kozan-Feke ilçe karayolu üzerinde 10.km sinde ve yaklaşık 2,5 hektar alanda yer alan bu mesire alanına akın ettiği, hatta yakın illerden de oldukça tercih edilen bir yer olduğu bilgilerimiz arasında. Mesire alanının Kozan barajının hemen yanında olması ise, yeşilin tüm tonları arasında akan buz gibi şelale suları ile de serinlemeyi ve eşsiz bir manzarayı sunmakta. Serin ve temiz havası ile, kent gürültü ve sıcağından kaçmak mümkün. Doğa yürüyüşünün de yapılabileceği alan da, özel bir işletme de ziyaretçilere yeme&içme hizmeti sunmaktadır. Ayrıca ziyaretçilerin kendi imkanları ile de dinlenmek için ideal bir mekan.
 Dağılcak ‘’Tabiat Parkı’’ statüsünde yer almakta olup, Dağılcak’ta kamelyalar, piknik masaları, mescit, otopark, çeşmeler ve tuvalet mevcuttur. Dağılcak Mesire Alanı’na giriş ücretsiz olup, araçla gelen ziyaretçilerden 5 TL otopark ücreti alınmaktadır. Kozan Belediyesi İmar Limited Şirketi ilk olarak mesire yerinde çevre temizliği ve düzenlemesi yapmış olup, bakım ve onarım çalışmalarının ardından Dağılcak Mesire yerinin ülke turizminde de en iyi yerlere gelmesi beklenmektedir. Tabi ki bu şahesere imza atan isim Kozan Belediye Başkanı Kazım Özgan’dır.
|
| Sağ üst butonu tıklayarak geri dönebilirsiniz... |