Moved Permanently

Röportaj: Fatoş TEKBAŞ

Çölkesen şehirler kurulurken İmar Planı hazırlanma aşaması, ancak kentlerin geleceğini oluşturan bu denli öneme sahip imar planları, bilimsel altyapı ve teknik donanıma sahip veya bu doğrultuda karar verme perspektifine sahip kişilerden oluşması ile ancak etkin ve doğru planlar üretilebileceğine dikkat çekiyor. Belediyeler, Üniversiteler ve TMMOB ‘a bağlı ilgili odalar da bu çalışmada yer almalı, belediyeler şeffaflık içerisinde olmalıdır. Şehirlerin geleceği için politik kaygılara yer verilmemeli, seçilmiş meclis üyeleride belediye başkanı tarafından parti listelerine yazılıp, seçildikleri için bir kısır döngü hep yaşanır. Kentin geleceği tarumar edilir.

Aytaç Durak’ın gözde mimarlarından üst düzey yöneticisi, imar mevzuatını ve yerel yönetimleri çok iyi bilen, Adana’da binlerce toplu konuta imza atan, 2009  Doğru Yol Partisi ve Anavatan Partisi’nin ortak Büyükşehir Belediyesi adayı olan Nurgül Çölkesen, Türkiye’nin bir deprem kuşağında olduğunu, bir master planının bulunmadığını özenle altını çiziyor. Ülkede sık sık yaşanan depremlere çok kızgın olduğunu söyleyen Çölkesen; “İdari, politik, ranta dayalı ekonomik kaygılar ile tasarlanan sistemin her yönü ile ne kadar ölümcül olabileceği gerçeği ile bir anda yüzleşmemek” olduğuna değiniyor. 

Nurgül Çölkesen kimdir? 
Adana nin Tuzla mahallesinde dünyaya geldi, ilk okul ortaokul ve liseyi Adana da okudu. Üniversiteyi Konya Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde tamamladı. İş hayatına 1986 yılında Aytaç Durak 'ın ilk belediye başkanlığı döneminde mimar olarak  başladı.Degisik donemlerde Toplu Konutta yönetici  olarak çalıştı. Merkez Yureğir Seyhan ve Çukurova ilçelerinde binlerce konutun planlama, kredi ihalelerinde görev aldı.
Emeklilik döneminde Gayrimenkul değerleme uzmanlığı ve Yapi Denetim denetçi mimar olarak görev aldı, halen görevine devam etmekte. Siyasi yönü ile 2009 yılında Anavatan Partisi Büyükşehir  Belediye başkan adayı oldu.
2015 seçimleri Adalet ve Kalkınma partisi aday adayı, 2004_2007 yılları arasında Yüreğir Belediyesinde imar ve planlamada görev aldı. 2 kız annesi ve bir torun sahibi. 

Doruk: Ülkemiz bir deprem coğrafyasında, sık sık depremler oluyor, binalar çöküyor, insanlar ölüyor. Bunun için duygularınız nelerdir. Deprem bir kader midir?

ÇÖLKESEN: İdari, politik, ranta dayalı ekonomik kaygılar ile tasarlanan sistemin her yönü ile ne kadar ölümcül olabileceği gerçeği ile bir anda yüzleşmemek adına,  gerekli tedbirlerin alınmadığı, Türkiye’nin deprem gerçeğinin artık bir güvenlik meselesi olduğu, dünya konjektörün de depremin geleceği zaman kader olabilir. Ancak depremdan yaşanacak can kayıpları tamamen ihmal neticesindedir. Bu nedenle oldukça kızgınım. Devletin deprem envanter bilgilerini yeterince oluşturmadığı, elindeki mevcut verilere göre gerekli yaptırımları uygulamadığı gerçeğine kızgınım. Olası 7 şiddetinde olacak bir İstanbul depreminin ekonomik kaybının en az 120 milyar dolar olabileceği gerçeği ve dünya devletleri arasında ülkemizin böyle bir durumda güvenlik meselesi ile karşı karşıya kalacağı gerçeğine kızgınım. Halkın ev seçerken döşeme kaplamasına, mutfak dolabına veya kapı kanadına verdiği önemi, satın alacağı binanın teknik olarak dayanıklılığı, müteahhidin güvenilirliği, kontrol yapı denetimin ciddiyeti, binanın ruhsatı, iskanı bilgilerine vermediği gerçeğine kızgınım.

Doruk: Biz Adana’dan örnek verelim. Belediyeler müteahhitlere inşaat izni veriyor. Her sokakta apartman altları dükkan oluyor, bunda bir çelişki var mı yok mu?

ÇÖLKESEN: Deveye sormuşlar neden boynun eğri hesabı tabi bizdeki yapılaşmalar. Sorun belediye ve müteahhit ile başlamıyor aslında, sorun Kentin İmar Planları yapım aşamasında başlıyor. Büyükşehir Belediyelerinde ehil veya teknik olmayan Belediye Başkanlarının yönlendirmeleri ile ranta dayalı İmar Planları Şehir Plancılar tarafından hazırlanıyor. Her ne kadar meclis üyeleri arasından  teknik komisyon oluşturulsa da seçilmiş meclis üyeleride belediye başkanı tarafından parti listelerine yazılıp seçildikleri için bir kısır döngü söz konusu tabi. Sonuç ortada …Kimliksiz ve kişiliksiz kopya kentler oluşmakta. Kısaca önce mimar  olunur sonra diğer teknik uzmanlıklar oluşur aslında, yani mimar olmadan insan ve yaşam ölçeğini bilmeden Kent Plancısı olunması yanlışın başı diyebiliriz. Hani doktor olmadan çocuk doktoru, ya da kadın doğumcu olamamak gibi. Ayrıca  her siyasi ülkemizde belediye başkanı, meclis üyesi veya müteahhit olunca yapılaşmalarda basmakalıp ve hiç değişmeyen uygulamalar devam etmektedir. Yani yerel seçim kanununun belki de bu konular ile ilgili teknik olması adına bazı değişiklikler yapılması gereklidir diye düşünüyorum.

Doruk: Sizce kentlerin ruhu olmalı mı?

ÇÖLKESEN: Yurttaşların hakları ve doğanın korunması ile İnsana ve doğaya duyarlı kentler oluşturabilir, her kentin kendi kadim kültürü ile kentlilerin aidiyetini arttıracak konuları sentezler isek Kentlerin ruhunu oluşturur ve yaşamda kendi ruhumuz ile bütünleştirebiliriz.
Avrupa kentlerinden örnek vermek gerekirse, insanlar öyle şehirler inşa etmiş ki, adam 30-40 yıl sonra oturduğu evi veya okulu bulabiliyor. Nostalji yaşayabiliyor. Ülkemizde öyle mi, her seçim arifesinden sonra yollar yapılıyor. Şehirlerin kimliği öne çıkarılmıyor. Yerel yönetimler sadece, yol, su, elektrik olarak düşünüyorlar. Sanat, sinema, sosyal yardımlaşma yok…

Doruk: Şehirleşmede nerede yanlış yapıyoruz?

ÇÖLKESEN: Kentleşme ve Planlamaya yönelik vizyon olmadan kentlileşme olmaz. Kentin demografik, ekonomik, tarihi bütünlüğü içinde planlamalar yapılmalı ve bu konuda yerel yönetimlerin görev ve sorumluluk bilinci ele alınmalıdır.

Doruk: Yeni yerleşim yerleri kurulurken, neye dikkat edilmeli, binalar acaba fay hattının üzerinde mi, değil mi? Mimarlar Odası bunun neresinde, neden jeoloji mühendislerinden görüş alınmaz? İlla büyük felaketler yaşanınca, enkazların altından insanlar çıkınca, ekranlarda boy gösteren yetkili kişiler hep jeoloji bilim insanları?

ÇÖLKESEN: Elbette işin başı planlama aşaması, yani İmar Planı hazırlanma aşaması, ancak kentlerin geleceğini oluşturan bu denli öneme sahip imar planları bilimsel altyapı ve teknik donanıma sahip veya bu doğrultuda karar verme perspektifine sahip kişilerden oluşması ile ancak etkin ve doğru planlar üretilebilecektir. Belediyeler ile Üniversiteler, TMMOB ye bağlı ilgili odalar da bu çalışmada yer almalı, kısaca belediyeler Şeffaflık içerisinde olması çok önemlidir.

Doruk: Adana size göre nasıl bir şehir?

ÇÖLKESEN: Hani “Dağlarından Yağ, Ovalarından Bal Akar“ Diye Aydın kentine boşuna dememiş Evliya ÇELEBİ. Adana’da  Kuzeyden 190 km ile 1200 rakıma çıkar iken, güneyden 80 km  ile deniz seviyesine inilen alanda kurulmuş tarihi ve doğası ile Türkiye de en önemli stratejik konuma sahip, tarihi İpekyolu üzerinde yer alan bir kent. Ama ne yazık ki çok uzun süreçtir kentimizde yerel yöneticiler kente müdahale süreçlerinde halkı müdahil etmemişlerdir. Adana sermaye, politikacı, mafya rant sarmalındadır. Kamusallık yok olmuştur. Kentli kimliksizleştirilmiştir.

Doruk: Adana’da bir taraf çok gelişmiş, diğer taraflarda damevler, gecekondular, bunların iyileştirilmesi için belediyelere düşen görev nedir?

ÇÖLKESEN: Adana yıllardır göç alan üstelik doğudan ilk göç edilen kent konumunda idi. Bu durum bir devlet politikası olarak ele alınmadı hiçbir zaman, Adana bu konuda hiç yardım görmedi ve kentin Yüreğir ilçesinde tabiri caiz ise Varoş mahalleleri oluştur. Bu mahalleler hızlı nüfus artışı ile tarım alanlarının işgali ,çevre kirliliği ve denetimsiz kaçak yapılaşmalar meydana getirdi. Tüm bu konuların sadece belediyeler eli ile yönetilmesi beklendi ancak belediyelerimiz de ‘’sen bana oy’’ ben sana ‘’kaçak yapı izni’’ mantığı ile çarpık kentlerin oluşmasına meydan verdi. Bu yapılaşmaları risk teşkil eden ve devlet tarafından bilinen yapılar. Olası bir depremde yine göz yaşı yine gözyaşı.

Doruk: Adana için bir master planı nasıl olmalı? 

ÇÖLKESEN: Ulaştırma ve toplu taşıma sorunu olmayan, iklim değişikliği ne hazır, demoğrafik değişimi gerçekleştirmiş, yeşil binaların ve  temiz binaların olduğu, sosyo kültürel faaliyetleri ile bütünlük teşkil edebilen, yöreye özgü gelişim stratejilerini geliştirilmiş, rekrasyonel  alanlarI, doğal yaşam alanları alan, anerji yönetimi sorunu olmayan, yenilenebilir enerji sahibi olan, yerel kaynaklarını  ve yerel ürünlerini değerlendiren, sıfır atık üreten, kültürel mirasını koruyan, su ve bio çeşitliliğe önem veren KENTLER olduğunda Kentin Master Planı oluşmuş demektir.
Kısaca; Türkiye’nin lojistik gelişiminin sağlanması ve yönlendirilmesinde, bir ‘Master Plan’ çalışmasının yapılmasına duyulan gereksinim, ilgili her kurum ve kuruluş tarafından tartışmasız kabul edilsede, elbette her alanda bir master planı olmalı. Hatta, bölgesel ve ulusal boyutta birtakım master plan çalışmaları, çeşitli kuruluşlar tarafından kendi bünyelerinde bir süredir yapıldığını zaman zaman duyar gibiyim. 
Bu çalışmaların doğru yapılması ve beklenen sonuçları verebilmesi için, öncelikle Master Plan’ın ne olduğu konusunda da bir temel mutabakat sağlanması gerekiyor. ‘Master Plan’, tanımlaması pek de kolay olmayan bir kavramdır. Kelime anlamı olarak temel plan anlamına gelmektedir. Esası teşkil eder ve yol gösterici yapısı vardır. Bunu neden yerelde uygulamıyoruz. Şehirleşmede, kültürde, sanatta örnek uzar gider.

Doruk; Mimar olarak nasıl bir kent hayal ediyorsunuz? 

ÇÖLKESEN: Çağdaş kentler tabi, kadim kent kültürünü yaşatmak kaydı ile güvenli, sağlıklı, temel insan ihtiyaçlarının sağlandığı ayrıca teknik altyapı ve sosyal imkanlara sahip ,kültür ile sanatın yaşam bulduğu doğa ve çevre koruma bilinci gelişmiş kısacası yaşanabilir kent hayali.