TÜRİB Genel Müdürü Ali Kırali, UHK Kongresi’nde Aracılı Sistem ve Vadeli İşlem Piyasası Vizyonunu Paylaştı

26 Nisan 2025 tarihinde Ulusal Hububat Konseyi (UHK) tarafından Mardin’de düzenlenen “2025 Hasat Öncesi Hububat Kongresi” kapsamındaki “Hububat Piyasaları, Depolaması, Ticareti ve Finansmanı” oturumunda Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Genel Müdürü Ali Kırali “Ürün İhtisas Borsacılığı, Aracılı Sisteme Geçiş ve Vadeli İşlem Piyasası” başlıklı sunum gerçekleştirdi.

Kırali, TÜRİB’in tarımsal ticarette dijitalleşme, risk yönetimi ve piyasa derinliği odağında yeni bir döneme öncülük ettiğini vurguladı. Aracılı yapının yapay zekâ destekli gözetim sistemiyle desteklenmesi sayesinde; şeffaf, sürdürülebilir ve etkin bir ticaret altyapısı oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapıldığını belirtti. Kırali’nin sunumunda öne çıkan başlıklar aşağıda özetlenmektedir.

Ürün İhtisas Borsacılığı Ekosistemi: Dijitalleşen Tarımsal Ticaret

2019'dan bu yana Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) Piyasasında 270 milyar TL'yi aşan işlem hacmi ve yaklaşık 49 milyon tonluk işlem gerçekleştirilmiştir. 220 lisanslı depo ve 302 lokasyonda 12,3 milyon tona yakın saklama kapasitesiyle, Türkiye'nin yıllık hububat rekoltesinin %27'si lisanslı depoculuk sistemi içinde korunmaktadır. Bu yapı; çiftçiye güvenli depolama, daha geniş bir alıcı kitlesine ulaşma ve finansmana erişim gibi önemli faydalar sunmaktadır.

TÜRİS ve ÜPAK’lı Aracılı Yapı: Yeni İşleyiş Modeli

TÜRİB Ar-Ge Merkezi tarafından, yerli kaynaklarla geliştirilmiş yeni borsa işlem platformu TÜRİS 13 Ocak 2025 itibarıyla devreye alındı. Bu sistem, Ürün Piyasası Aracı Kurumları’nı (ÜPAK) ekosisteme entegre ederek piyasanın daha geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşmasını sağlamaktadır. Yeni aracılı sistemle ELÜS Piyasasının derinliğinin artması beklenirken, ticaret borsalarıyla iş birliği içinde çalışan ÜPAKlar sayesinde piyasa yatırımcı tabanı daha da genişleyecektir.

2025 yılı hasat dönemine yaklaşırken, 13.01.2025 tarihi öncesinde TÜRİB’e kayıtlı yaklaşık 240.000 yatırımcının, ÜPAK nezdinde işlem hesabı açabilmeleri amacıyla gerekli işlemleri başlatmaları önem arz etmektedir. İşlem hesabı açımı; yatırımcıların doğrudan ÜPAKlara veya bu ÜPAKların acentesi konumundaki ticaret borsalarına başvurarak yüz yüze, ya da TÜRİB’de kayıtlı bilgilerini tercih ettikleri ÜPAK’a TÜRİB Platformu üzerinden elektronik ortamda aktararak uzaktan hesap açımı ile mümkün olmaktadır.

Vadeli İşlem ve Teverruk Piyasaları: Stratejik Gelecek

2026’da hayata geçirilmesi planlanan Vadeli İşlem Piyasasında, ELÜS ve TÜRİB fiyat endeksleri dayanaklı vadeli işlem sözleşmelerinin işlem görmesi sağlanacaktır. Ayrıca, faaliyete geçirilmesi çalışmaları devam eden Teverruk Piyasası ile katılım finansına uygun kısa vadeli fon temini için ELÜS ile emtia ticaretinin yapılmasının sağlanması hedeflenmektedir.

TÜRİB Hakkında

2018 yılının Haziran ayında kurulan TÜRİB; lisanslı depo işletmecilerince oluşturulan elektronik ürün senetleri ile elektronik ürün senetlerine dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin ticaretinin yürütülmesini sağlamak üzere borsacılık faaliyetinde bulunmaktadır. TÜRİB, tarladan sofraya gıda tedarik zincirinin dijitalleşmesi, elektronik ürün senetlerinin yaygınlaştırılması, sözleşmeli tarımın gelişmesi, lisanslı depoculuk gibi alanlarda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, T.C. Ticaret Bakanlığı, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ve diğer paydaşlar ile iş birliğini sürdürmektedir.

ÜRÜN TOPRAĞINDA YETİŞİR, BORSASINDA DEĞERLENİR